Park Brakkenstein

Visieontwikkeling, ontwerp, beplantingsplan | Nijmegen | 2016

Opdrachtgever: Gemeente Nijmegen
Type: openbaar park
In samenwerking met: Groen Erfgoed Nu

Park Brakkenstein ligt aan de rand van Nijmegen. Het landgoed bood aanvankelijk uitzicht op de omringende landerijen, maar werd mettertijd ingesloten door woningbouw, de universiteit, de spoorlijn en sportvelden. In de achttiende eeuw werd een sterrenbos aangelegd voor de (plezier)jacht. In 1865 maakte het oude landhuis plaats voor een neoclassicistische villa; begin twintigste eeuw werden een stalhouderij, koetshuis en tuinmanswoning toegevoegd. Tuinarchitect Samuel Voorhoeve transformeerde het terrein tot een landelijk park met een inheems bos, slingerende paden en open ruimtes met solitaire bomen. Een deel van het park is sinds de jaren zeventig in gebruik als botanische tuin. Tegenwoordig wordt het park intensief gebruikt door medewerkers van de aanpalende universiteit en recreanten. Naast horeca en een evenementenlocatie biedt Brakkenstein ruimte aan bootcamps, kleinschalige festivals en de jaarlijkse Marikenloop.

Toekomstbestendige totaalvisie

De gemeente Nijmegen vroeg EDM een herstelplan op te stellen. Omdat een overkoepelend beheerplan ontbrak ontwikkelde EDM c.s. een totaalvisie op de entrees, paden, bospartijen, parkruimtes en beplanting. Samen met Groen Erfgoed Nu werd onderzoek naar de geschiedenis van het landgoed en het gevoerde beleid opgesteld en brachten de verschillende gebruiksfuncties in kaart. Vervolgens inventariseerden we monumentale bomen en brachten we hiërarchie aan in landschappelijk en historisch waardevolle elementen. Dit resulteerde in een ontwerp – inclusief beplantingsplan – voor het restaureren en verduurzamen van het park, als stevige basis voor toekomstige ontwikkeling.

Selectief en gefaseerd herstel lanen

De resterende lanen in het sterrenbos zijn landschappelijk gezien het meest waardevol, maar stelden ons ook voor een dilemma. Door het verwijderen van zieke bomen waren grote gaten gevallen. Wat te doen met de overgebleven gezonde exemplaren? EDM c.s. won boomtechnisch advies in en adviseerde, in samenspraak met de beheerder, de lanen selectief en gefaseerd te herstellen. Zo kan flora en fauna zich tussentijds aanpassen.

Volume en variëteit

In de vorige eeuw zijn in het sterrenbos veel Douglassparren aangeplant als wintergroene clusters. De bomen zijn inmiddels zo groot dat het onderaanzicht transparant is geworden. Het beplantingsplan van EDM c.s. voorziet met de aanplant van een grote variëteit aan inheems en wintergroen in herstel van het bosvolume. Sommige open plekken in het bos hebben in de loop der tijd een nieuwe landschappelijke waarde gekregen. Hier worden zitelementen geplaatst.

Villa inpassen

De villa gelegen aan de hoofdentree heeft een vreemde orrientatie tenopzichte van het huidige park door de verandering van omgeving. Daarnaast is door het verschil in eigendom een vrij koude overgang van terras naar park ontstaan. Er is een nieuw voorstel gedaan voor de inpassing van het gele entreegebied en de aanhechting van de villa in het park met een rondrijlus, klassieke beplanting langs de oprijlaan en grote heestergroepen om de villa.

In lijn met de historische uitstraling

In de totaalvisie nam EDM c.s. ook gezichtsbepalende elementen zoals meubilair, sierhekwerken, poorten en zuilen mee. Wat overbodig is wordt verwijderd; wat noodzakelijk is wordt hersteld of vervangen door nieuwe elementen die aansluiten bij de historische uitstraling van het park.

1 2 3 4 5

1 2 3 4 5 6